Захоўвайце спакой і мыйце рукі: чаму Вялікабрытанія не абвяшчае каранцін

Прэм'ер Вялікабрытаніі Борыс Джонсан заклікаў людзей старэйшага ўзросту са слабым здароўем не ездзіць у круізы, хворых — заставацца дома на працягу тыдня, а школы — адмяніць паездкі вучняў за мяжу. Урад збіраецца заклікаць усіх пажылых людзей заставацца дома і спадзяецца, што астатняе насельніцтва сфармуе "калектыўны імунітэт" ад хваробы.

А нядаўна ўрад пачаў раіць пазбягаць любых не надта важных сацыяльных кантактаў і неістотнага перамяшчэння і раіць не наведваць пабы, кінатэатры і іншыя месцы збору людзей — фактычна гэта азначае іх хуткае закрыццё, хоць і не змяшчае прамога загаду.

Аднак Злучанае Каралеўства не закрывае межы, не абмяжоўвае шматлюдныя мерапрыемствы, а школьнікі працягваюць навучанне. Як брытанцы тлумачаць такі адрозны ад суседніх краін падыход? Расказвае "Грамадскае".

Быць гатовымі да страт

Па стане на 16 сакавіка ў Вялікабрытаніі зафіксаваны 1391 выпадак інфікавання каранавірусам, 35 ​​чалавек памерлі. Рэальная колькасць інфікаваных, па ўрадавых ацэнках, можа дасягаць 10 тысяч.

Па словах галоўнага навуковага саветніка ўрада Патрыка Валанса, краіна пакуль знаходзіцца ў той жа сітуацыі, у якой Італія — ​​цяперашні эпіцэнтр эпідэміі ў Еўропе — была чатыры тыдні таму. Пры падобных абставінах многія дзяржавы звярнуліся да беспрэцэдэнтных мер — закрылі межы, абмежавалі сходы людзей, цалкам або часткова спынілі навучальны працэс.

Але прэм'ер-міністр Борыс Джонсан абраў іншы шлях.

На прэс-канферэнцыі 12 сакавіка прэм'ер прызнаў, што Вялікабрытанія стаіць перад надзвычайным выклікам, і папярэдзіў, што многія заўчасна страцяць сваіх блізкіх. Джонсан абвясціў, што ўрад пераходзіць ад спроб спыніць захворванне да "запаволення распаўсюджвання хваробы і мінімізацыі пакут". Тэставаць будуць перш за ўсё асоб з цяжкімі сімптомамі, якія трапяць у бальніцы, і медыцынскіх работнікаў. Па ацэнках улад, захварэць на каранавірус у краіне на працягу наступных 12 месяцаў можа 80% насельніцтва.

Прэм'ер заклікаў усіх, у каго ёсць нават слабыя сімптомы — кашаль ці падвышаная тэмпература, — заставацца дома на працягу 7 дзён. Ён папрасіў асоб, старэйшых за 70 гадоў, не адпраўляцца ў круізы, а школы — адмяніць папулярныя ў Брытаніі групавыя паездкі за мяжу. І пакуль усё.

У найбліжэйшыя дні ўрад таксама папросіць усіх уразлівых да хваробы людзей — ва ўзросце старэй за 70 гадоў, цяжарных, хранічна хворых — заставацца дома на працягу наступных 12 тыдняў ці даўжэй.

Такія мяккія крокі хоць і атрымалі падтрымку часткі спецыялістаў, але зрабілі ўрад мішэнню для крытыкі. Апазіцыя на чале з лейбарыстамі заклікала ўладу растлумачыць, чаму Вялікабрытанія выбрала такую адрозную ад суседніх краін стратэгію.

Былы міністр аховы здароўя Джэрэмі Хант занепакоены, што ўлада трымае адкрытымі школы і не забараняе вялікія сходы. Ён заклікае ўзяць прыклад з Тайланда і Сінгапура, дзе ўдалося прыпыніць распаўсюджванне віруса.

Зрэшты, улады падкрэсліваюць, што іх план барацьбы з вірусам мае навуковую аснову.

Каранавірус з намі надоўга: ідэя калектыўнага імунітэту

У аснове рашэнняў урада ляжыць меркаванне, што вірус з намі надоўга і імавернасць распрацоўкі вакцыны на працягу года-паўтара не вельмі высокая — бо вакцын ад іншых каранавірусаў пакуль не стварылі.

Патрык Валанс, які адказвае за навуковае абгрунтаванне барацьбы з каранавірусам, расказаў у інтэрв'ю BBC: вірус можа стаць штогадовай сезоннай інфекцыяй. На яго думку, урад павінен засяродзіцца на тым, каб згладзіць пік захваральнасці — але не разлічваць цалкам ад яе пазбавіцца:

"Мы хочам пазбегнуць таго, каб шмат людзей захварэла адначасова — наша сістэма аховы здароўя можа не справіцца. У той жа час наша мэта — стварыць пэўны калектыўны імунітэт, скарыстаўшыся тым, што пераважная большасць людзей лёгка пераносіць хваробу. Калі шмат людзей перахварэе і будзе імунітэт да хваробы, яе распаўсюджванне аслабіцца. Таксама мы абаронім найбольш уразлівых да яе".

Валанс адзначае: калі задушыць захваральнасць жорсткімі крокамі зараз, пасля аслаблення абмежаванняў яна можа зноў рэзка падскочыць. Прычым у самы непрыдатны момант — напрыклад, зімой, калі нагрузка на медыцынскую сістэму самая высокая.

На думку дарадцаў Джонсана, такія крокі, як закрыццё школ, межаў і забарона шматлюдных сходаў, прыцягваюць увагу, але малаэфектыўныя. Па словах Валанса, "перадача віруса пераважна адбываецца ў малых кампаніях — у коле сваякоў, на сустрэчах з сябрамі і г. д.".

Дарадцы Джонсана таксама лічаць, што, калі занадта доўга ўтрымліваць строгія абмежаванні, гэта з часам выкліча стомленасць. Прынамсі, частка насельніцтва будзе шукаць шляхі абысці забарону, што можа звесці яе эфектыўнасць на нішто. Пры гэтым эканамічныя і сацыяльныя наступствы абмежаванняў будуць значныя.

Эксперт Саўтгемптанскага ўніверсітэта Майкл Хэд папярэджвае: брытанцы прывыклі кантраляваць сваё штодзённае жыццё і не пагодзяцца на доўгатэрміновыя абмежаванні свабоды: "Ужо цяпер складана чакаць зладжаных паводзін пры куплі туалетнай паперы. Што тады гаварыць пра доўгачасовае выкананне строгіх правілаў у выпадку неабходнасці надоўга застацца дома?"

Патрык Валанс не адмаўляе, што больш жорсткія меры могуць увесці ў будучыні. Але каб яны былі максімальна эфектыўнымі, да іх звернуцца толькі ў выпадку відавочнай неабходнасці.

Цяпер аналітычныя каманды ўрада старанна ўзважваюць хібы і перавагі розных абмежаванняў, у тым ліку іх уплыў на эканоміку. Напрыклад, Валанс кажа, што няма доказаў таго, што школы іграюць важную ролю ў распаўсюджванні каранавіруса. Затое, як паведамляе The Guardian, па звестках аднаго з даследаванняў, закрыццё школ толькі на 4 тыдні можа каштаваць эканоміцы 3% ВУП. Бо мільёны сем'яў будуць шукаць альтэрнатыву для догляду дзяцей, што скароціць наяўную рабочую сілу.

Асабліва гэта датычыцца работнікаў медыцынскай сферы. Амаль палова сямейных дактароў у Англіі і Уэльсе ва ўзросце 30-45 гадоў, у большасці — дзеці школьнага ўзросту.

Акрамя таго, вызваленыя ад вучобы школьнікі могуць і далей сустракацца паміж сабой, а таксама будуць падводзіць пад рызыку хваробы сваіх дзядоў і баб.

Альтэрнатывай можа стаць рашэнне пакінуць адкрытымі школы толькі для тых дзяцей, чые бацькі занятыя ў ключавой для краіны дзейнасці. Так цяпер зрабілі Бельгія і Аўстрыя.

Крытыка: занадта смелыя здагадкі і неэтычнасць

Некаторыя з рашэнняў урада знайшлі падтрымку сярод часткі медыкаў і спецыялістаў па эпідэміялогіі. Зрэшты, многія навукоўцы заклікаюць улады неадкладна апублікаваць поўнае навуковае абгрунтаванне сваёй стратэгіі і ўвесці больш жорсткія меры.

Спецыялісты звяртаюць увагу: мы занадта мала ведаем пра каранавірус, каб гаварыць пра поспех такой стратэгіі. Урад разлічвае, што пераважная большасць хворых перанясе лёгкую форму хваробы, шпіталізацыя спатрэбіцца 14,7% хворых, а смяротнасць дасягне 0,6%.

Улада лічыць, што Нацыянальная сістэма аховы здароўя (NHS) справіцца з такой нагрузкай. Аднак калі разлікі акажуцца недакладнымі, медыцынская сістэма можа апынуцца на мяжы. З-за хранічнага недафінансавання ў апошнія 10 гадоў NHS параўнальна слаба забяспечана апаратамі штучнай вентыляцыі лёгкіх. Іх у краіне 5000 — на 300 менш, чым у Італіі, і ў пяць разоў менш, чым у Германіі. Джонсан спадзяецца тэрмінова закупіць вялікую колькасць апаратаў, але часу не так шмат.

Падыход Вялікабрытаніі таксама ідзе ўразрэз з пазіцыяй кіраўніка Сусветнай арганізацыі аховы здароўя (СААЗ) Тэдраса Гебрэйсуса. Ён заклікае прымаць усе магчымыя меры, каб максімальна спыніць распаўсюджванне хваробы: "Не толькі тэставаць. Не толькі адсочваць кантакты хворых. Не толькі каранцін. ​​Не толькі абмежаванні сацыяльнага ўзаемадзеяння. Рабіце ўсё гэта".

Былы дырэктар СААЗ Энтані Кастэла ставіць пад сумнеў этычнасць брытанскага падыходу, які падводзіць пад рызыку сотні тысяч чалавек — тады як магчымы выйгрыш вельмі хісткі. Невядома, наколькі ўстойлівым з'яўляецца імунітэт ад хваробы: паведамляюць пра магчымыя выпадкі паўторнага заражэння вірусам. Кастэла пытаецца, ці не разумней зрабіць усё, каб стрымаць захваральнасць ужо цяпер, а таксама дачакацца высноў з Кітая і іншых краін, дзе змагацца з вірусам пачалі раней?

Акрамя таго, шэраг крытыкаў адзначае: нават калі стратэгія ўлады з'яўляецца правільнай, урад павінен падкрэсліць неабходнасць ізаляваць найбольш уразлівых да хваробы, пакуль здаровая частка насельніцтва пераносіць хваробу і дапамагае стварыць калектыўны імунітэт. Бо пагрозай для пажылых людзей з'яўляюцца не толькі круізы.

Па прыкладзе каралевы

Нямала брытанцаў, устаноў і кампаній не чакалі ўказанняў ад урада і ўзялі супрацьдзеянне каранавірусу ў свае рукі.

93-гадовая каралева ўпершыню за 68 гадоў адмяняе публічныя сустрэчы. Універсітэты адмяняюць экзамены і мінімізуюць кантакты паміж студэнтамі і выкладчыкамі, а кампаніі — плануюць дыстанцыйную працу.

Некаторыя ўстановы па доглядзе састарэлых забаранілі любыя наведванні, каб абараніць ад хваробы самых уразлівых. Урад пакуль рэкамендуе не дазваляць візіты толькі ў выпадку сімптомаў хваробы ў наведвальнікаў — каб пазбегнуць эмацыянальнай ізаляцыі, якая таксама можа стаць ударам для пажылых людзей.

Сам урад таксама разважае наконт дадатковых абмежаванняў. Прэм'ер перанёс на 2021 год мясцовыя выбары, якія павінны былі адбыцца ў Англіі і Уэльсе 7 мая.

Як сцвярджае крыніца ва ўрадзе, улады забароняць шматлюдныя сходы людзей накшталт канцэртаў і спартыўных падзей — каб знізіць нагрузку на сістэму хуткай медыцынскай дапамогі. Урад будзе заахвочваць пераход супрацоўнікаў кампаній на аддаленую працу.

Міністр аховы здароўя Мэт Хэнкак таксама расказаў, што ўлады рыхтуюцца ізаляваць самае слабае насельніцтва: у найбліжэйшыя тыдні плануюць значна абмежаваць сацыяльныя кантакты людзей, старэйшых за 70 гадоў, на "вельмі працяглы" тэрмін. Але наколькі жорсткімі будуць абмежаванні, яшчэ невядома. Паведамляюць як пра поўную адмову ад сустрэч з іншымі людзьмі, так і пра адмову толькі ад наведванняў пабаў і цэнтраў вольнага часу.

З кожнай смерцю ціск на ўладу ад прыхільнікаў больш жорсткіх абмежаванняў расце. Аднак, як перасцерагае даследчык Саўтгемптанскага ўніверсітэта Майкл Хэд, важна, каб любыя дзеянні ўрада былі добра прадуманы і навукова абгрунтаваны, а не проста кіраваліся логікай "зрабіць так, як робяць усе навокал". Навукоўцы, якія падтрымліваюць дзеянні ўрада, звяртаюць увагу: ні адна з краін, у якіх удалося прыпыніць рост захваральнасці, не адважваецца адмовіцца ад абмежаванняў — бо каранавірус можа хутка вярнуцца.

Да вечара 16 сакавіка ўрад Вялікабрытаніі ўсё ж вырашыў звярнуцца да крыху больш жорсткіх мер. Грамадзянам рэкамендуюць заставацца дома, не наведваць пабы, клубы, тэатры і іншыя грамадскія месцы, а ў выпадку кантакту з чалавекам з сімптомамі заражэння — самаізалявацца на 14 дзён.

Як і раней, урад кажа, што разглядае ўсе магчымыя сродкі, але хоча задзейнічаць іх у максімальна спрыяльны час і пазбегнуць негатыўных пабочных эфектаў. Але пакуль — без каранціну, без закрыцця межаў, без жорсткіх транспартных абмежаванняў, без просьбы заставацца дома для ўсіх. Вялікабрытанія ўсё яшчэ рэагуе на каранавірус мякчэй, чым, напрыклад, суседнія Ірландыя і Францыя.