Сяргей Кузін: Я здраднік прасунуты – трэцяга ўзроўню джэдай!

Даведка Еўрарадыё: Кузін Сяргей – радыёвядучы, музыкант, шоўмэн, прадзюсар. З 1997 па 2004 год – вядучы, Генеральны дырэктар “Альфа-радыё”, Мінск. З 2004 па 2007 год – Генеральны дырэктар радыёстанцыі “Хіт FM”, Украіна. З 2007 года і па сённяшні дзень - Генеральны дырэктар «Русское Радио — Україна», Генеральний прадзюсар UMMG (Украінскі музычны медыяхолдынг). Сябра савета дырэктароў радыёхолдынгу «ТАВР медіа». У Беларусі тройчы станавіўся “Персонай года”.

Еўрарадыё: Вы ўжо даволі шмат гадоў як працуеце ва Украіне, а мову ўкраінскую вывучылі?

Сяргей Кузін: Безумоўна. Там, дзе гэта неабходна, падчас пасяджэнняў Назіральнай рады ці ў якіх іншых выпадках – размаўляю без ніякіх праблем. Я размаўляю і па-руску, і па-беларуску. Я не заганяюся праблемамі мовы. Для мяне чалавек, які размаўляе на нейкай мове, абсалютна не азначае, што ён ужо апрыёры патрыятычны альбо непатрыятычны… Не гэтым вымяраецца.

Еўрарадыё: Тым не менш, кім вы сябе адчуваеце на новай радзіме?

Сяргей Кузін: Грамадзянінам Украіны сябе адчуваю! Пяць гадоў я працаваў па дамове, пры першай жа магчымасці атрымаў статус пастаяннага рэзідэнта ПМЖ (пастаяннага месца жыхарства – Еўрарадыё) і пасля 5 гадоў, праведзеных ва Украіне, падаў дакументы і з 2009 года з’яўляюся паўнавартасным грамадзянінам гэтай краіны. Гэта была прынцыповая пазіцыя – атрымаць украінскі пашпарт. Вось са мной разам з Беларусі ў свой час прыехалі 5 ці 6 маіх калег, якія і зараз застаюцца грамадзянамі Беларусі, ездзяць на беларускіх нумарах. І я мог спакойна не падаваць дакументы на пашпарт, заставацца ў зручным становішчы паўграмадзяніна з ПМЖ – здаецца, і ўсе правы ў цябе ёсць, але патрабаваць ад цябе могуць значна менш. Асабліва гэта відавочна ў сённяшніх умовах: у войска мабілізаваць мяне не маглі б. Праўда, і галасаваць я права не меў бы. Я меў бы права толькі працаваць і зарабляць грошы. Цяпер жа ў мяне і ўсе правы грамадзяніна краіны, але і ўсе яго абавязкі. Я гэтага хацеў. І зараз я – грамадзянін Украіны, бацькі якога нарадзіліся ў Расіі, а сам я сваёй радзімай лічу Беларусь. У мяне шмат сваякоў у Расіі, мой бацька ляжыць на могілках у Калодзішчах, у Беларусі ў мяне шмат сяброў, маці мая і мая сям’я, мая праца зараз ва Украіне. У гэтым ні ставіць межы, ні рваць сувязі я не збіраюся. Што ж тычыцца краіны як дзяржавы, як машыны, то мяне з трох названых дзяржаў найбольш задавальняе толькі Украіна.

Еўрарадыё: Дакладна – не Беларусь?

Сяргей Кузін: А мне там, як апынулася, няма чаго рабіць! Я не бачу там прымянення сваім сілам, як чалавек, які працуе ў медыя. Я не змог працаваць з Міністэрствам інфармацыі гэтай краіны, я не змог працаваць у тых умовах, якія прапаноўваліся маімі тагачаснымі партнёрамі (Сяргей Кузін быў кіраўніком Альфа-радыё – Еўрарадыё). Ведаю, што вы зараз мне можаце сказаць, але не трэба, не падманвайце самі сябе – у вас няма камерцыйных радыёстанцый, у вас няма рэйтынгаў, няма медыярынку. Ніякія базары ніколі рынка не заменяць! Гандляваць семачкамі, шклянкамі ў медыясэнсе гэтага слова, гэта яшчэ не азначае быць чалавекам, які робіць медыярынак.

Еўрарадыё: А тут нібыта ніякіх праблем няма?

Сяргей Кузін: А ва Украіне – так, бардак. Бардак у сістэме дзяржаўнай улады, карупцыя вялізная. Адзінае адрозненне якой ад беларускай у тым, што мы ўсе пра яе ведаем – у Беларусі такая ж самая карупцыя, але там усе робяць выгляд, што яе няма. А што не? Інакш бы ён, як мне падаецца, не саджаў пастаянна ўсё новых “ворагаў”, што вакол яго выяўляюцца! Тут вялізная колькасць злодзеяў, тут вакханалія і злачыннасць і ўсё астатняе, што ёсць у любой краіне накшталт Амерыкі, Бельгіі і гэтак далей. Іншая справа – тут можна неяк пра гэта казаць. Я не прэтэндую на статус чалавека, які ўвесь з сябе такі незалежны: як і любы сродак масавай інфармацыі, і ваш у тым ліку, у маральным сэнсе слова залежныя ў тым, што мы ўзятыя кімсьці на працу. Гэта залежнасць унутраная, унутраны цэнзар, бо ў нас ёсць наш інвестар і гэтак далей. Тым не менш мы заўжды маглі казаць услых пра ўсе тыя рэчы, якія нам не падабаюцца. Пытанне, канешне, у тым, наколькі гэта было дзейсным. І гэта пытанне застаецца да гэтага часу. Усіх гэтых “украінскіх прусакоў” я гатовы абмяркоўваць з сябрамі – я ж сябрам зараз гавару? – і гаварыць пра праблемы, сярод якіх тут жыву. Але я ніколі не буду гэта абмяркоўваць з дзяржаўнымі расійскімі СМІ, бо яны банальна хлусяць. А я не хачу скардзіцца і распавядаць пра свае праблемы ворагу. А ў медыйным сэнсе слова гэта – ворагі. Яны хлусяць нахабна, цынічна і свядома. Добра разумеючы, што яны не памыляюцца: распятыя немаўляты і расстраляныя на плошчах жанчыны, а перад вамі сядзіць – баявік і карнік. Гэта я цытую, а не прыдумляю. І гэта я, чалавек, які за 10 гадоў не сказаў ніводнага ўкраінскага слова ў эфір.

Еўрарадыё: Ці здолелі вы цалкам самарэалізавацца сярод гэтай вакханаліі і “ўнутранай залежнасці перад інвестарам”?

Сяргей Кузін: Я прыехаў сюды дырэктарам радыёстанцыі Хіт-FM і мяне тут ведала чалавек 20 спецыялістаў у галіне радыёвяшчання і чалавек 40 рэкламістаў. За гэтыя 10 гадоў, я зараз не кажу пра сваю працу “офісным планктонам” – кіраўніком спачатку Хіт-FM, а потым “Рускага радыё”, я зрабіў 15 тэлепраектаў у якасці вядучага, як музычных, так і гумарыстычных на буйных каналах. Карацей, тое, што тут можна рэалізавацца, – гэта факт.

Еўрарадыё: Вы забылі прыгадаць яшчэ адзін свой праект – ваш музычны гурт…

Сяргей Кузін: А! Ну, я не ўспрымаю гэта ў якасці праекта – гэта для мяне больш клуб па інтарэсах. Мы называем наш гурт жартаўліва “прастрэлы ў спіне”. Бо людзі, якія іграюць са мной, і так самадастатковыя ў музыцы, а ад канцэртаў са мной прыбытак не самы вялікі. У нас такая колькасць умоваў! Мы не можам выязджаць, бо ў мяне штодня прамыя эфіры, выязджаць мы можам толькі ў выходныя, а так мы толькі ў Кіеве. Але так, пару гадоў таму я з падачы Соні Сотнік, маёй сяброўкі па шоу, запусціў гэтую жартаўлівую самаіранічную блюзавую гісторыю. У нас ужо былі канцэрты і на 1 тысячу, і на 1,5 тысячы слухачоў, і плошчы ўжо былі. Зараз дамаўляемся, каб у верасні сыграць у Славянску на галоўнай плошчы. Так атрымалася, што з 29 на 30 лістапада 2013 года мы адыгралі ў Славянску мерапрыемства вялікае на заводзе, вярталіся цягніком у Кіеў і акурат у гэтую ноч тагачасны прэзідэнт пачаў разганяць людзей на Майдане – студэнтаў. Гэта было тое бессэнсоўнае і жорсткае збіццё, з якога і стартаваў Майдан. Гэтую ноч і дарогу мы добра запомнілі, а потым яшчэ і Славянск стаў горадам трагічным. У нас там вялікая колькасць сяброў-рокераў, і таму зараз мы дамаўляемся, каб прыехаць туды і адыграць вялікі канцэрт на плошчы. Калі там у верасні будзе спакойна і прыбяруць усе міны.

Еўрарадыё: Эфіры вы працуеце па-руску, спяваеце па-руску – па вялікім кавалку пячонкі ў вас адразаюць фашысты-бандэраўцы пасля кожнага канцэрта?

Сяргей Кузін: Тут усё значна складаней: я ж для расіян значна горшы за ўкраінца – я рускі, які любіць Украіну. Я ў іх разуменні здраднік “прасунуты”, трэцяга ўзроўню джэдай! Нават больш за джэдая – я гэтакае гнуснае чмо, якое есць немаўлят на ноч, запіваючы іх “горілкай”.

Але я вам скажу так: вайна вядзецца на рускай мове. Паглядзіце відэа – найчасцей абодва бакі размаўляюць менавіта па-руску. Ніякіх адносінаў украінская мова да сённяшніх падзей не мае. Яшчэ раз кажу: я за 10 гадоў працы тут ніводнай капейкі ўкраінскай мовай не зарабіў! Зараз я не бедны чалавек, а прыехаў сюды ў 2004 годзе ў здымную кватэру за 150 долараў у месяц. Мне проста смешна, калі мне кажуць пра нацыянал-фашызм, звязаны з моўнай праблемай. Безумоўна, такія ідыёты ёсць, але я прапаную павярнуць камеру на ўсход і паглядзець на маршы рускіх нацыянал-фашыстаў – з васпаватымі мордамі, але са свастыкамі-татуіроўкамі і выкінутымі ўперад рукамі. І падумаць: можа, у вас у Расіі іх больш? Безумоўна, ва ўсіх краінах ёсць людзі, для якіх кампенсацыяй свайго нягеглага эканамічнага і чалавечага становішча становіцца: “Затое я – рускі!”, “Затое я – украінец!”, “За тое я – немец!” і гэтак далей. Што рабіць, мы з гэтым жывём, але мы з гэтым самі і змагаемся.

Еўрарадыё: Калі ўжо ўзгадалі Майдан – чым ён быў для вас?

Сяргей Кузін: Выйшаў я на Майдан, калі забілі беларуса Міхася Жызнеўскага. Я быў на яго пахаванні і ад таго моманту для мяне Майдан стартаваў канчаткова і невяртальна. Бо напачатку я з большасцю рэчаў, з-за якіх і стаяў Майдан, быў не зусім згодны. Я і зараз вельмі складана стаўлюся да эканамічнай часткі “Дамовы аб асацыяцыі з ЕС”. Шмат пытанняў: як будуць рэалізоўвацца тыя добрыя намеры, што там прапісаныя, улічваючы сённяшні стан украінскай эканомікі?

Еўрарадыё: У Дамове больш за 2 тысячы старонак – вы іх усе прачыталі?

Сяргей Кузін: Утрох мы сядзелі і трое сутак яе чыталі. Я не раблю з сябе эканамічнага эксперта, але ў мяне ўзнікае пытанне: “О’кей, гэтага не будзе, а чым яго замяняць?” І адказаў няма. І калі мне пачынаюць казаць, што цягам 15-20 гадоў усё зменіцца – я хачу жыць зараз, у мяне жыццё адно. Я ніколі не быў рэвалюцыянерам, які гатовы дзеля ідэі ахвяраваць жыццём. Але іншага шляху, на самай справе, няма. Дэмакратыя і свабодныя рынак – гэта даволі непрыемная гісторыя з безліччу не вельмі прыгожых рэчаў, але, на жаль, наш сусвет не прыдумаў нічога лепшага. Груба кажучы, гэта выбар не зусім дрэннага адносна вельмі дрэннага. І гэты “першы” Майдан нас проста весяліў; весялілі гісторыі сына Януковіча, які цудоўным чынам за паўтара года стаў мільярдэрам, мы са смехам насілі на Майдан валёнкі. Але калі пачаліся смерці, яны ўва мне выключылі нейкі ліхтар. Пасля смерці Жызнеўскага для мяне гэта гісторыя стала… асабістай. Я не прыхільнік таго, каб валіць помнікі, але стратэгічна тыя мэты, якія ставіў перад сабой Майдан, я падзяляў, падзяляю і буду падзяляць. Не атрымаецца? Ну, мы хаця б паспрабавалі.

Еўрарадыё: І як выглядае – атрымліваецца?

Сяргей Кузін: На жаль, сітуацыя выглядае такім чынам, што па сканчэнні васьмі месяцаў мы маем анексіраваны Крым, палаючы ўсход і практычна ўсе тыя ж самыя твары ва ўладзе, якія былі і да Майдана. І рабіць выгляд, што гэта не так, бо гэтым аперыруюць нашы апаненты, я лічу няправільным. Пакуль заяўленых тым мільёнам людзей, якія выходзілі на вуліцы, мэтаў Майдан не дасягнуў. Як гэта зрабіць, я не ведаю. Бо выдатна разумею, што тыя людзей, якія складаюць сённяшні ўкраінскі істэблішмент, будуць рэфлексіўна супраціўляцца зменам да апошняга. Усе тыя людзі, якія знаходзяцца зараз ва ўладзе, выдатна сябе адчувалі ва ўсіх папярэдніх урадах, радах і гэтак далей. І спадзяванняў на тое, што ён у адзін выдатны момант прачнецца і перастане браць бабло, скажа свайму лепшаму сябру – яраму апаненту з іншай фракцыі: “Перастань красці!”, няма. Калі не знойдзецца чалавека, які ўсю гэтую карупцыю спыніць, то ўсё гэта вылеціць ва ўнітаз. Сённяшнія падзеі прымушаюць думаць мяне і шмат каго з маіх сяброў, што ў новай уладзе шмат людзей, якія з’яўляюцца ідыёлагамі ўлады старой. Якія хочуць, каб яна вярнулася, – не важна ў якім выглядзе, тут умеюць даваць новыя назвы старым партыям.

Еўрарадыё:  Даволі змрочна выглядае рэчаіснасць сённяшняя.

Сяргей Кузін: Нам патрэбны мір. Нам трэба, каб уся гэта гісторыя зваліла ў свае Фразіна і Бірулёва, а мы тут самі разбяромся. Добра ці дрэнна, але разбяромся! Зараз вельмі вялікая кансалідацыя ў большай часткі Украіны з нагоды, што “Мы зможам!”. Калі зараз улада гэты трэнд зловіць, перастане займацца мастурбацыяй у дачыненні рускай і ўкраінскай мовы, а зробіць тое, што сёння робіць армія ўкраінская, а я там быў разоў 20 за апошні час, то ўсё ў нас атрымаецца. Вось у арміі, калі свісцяць кулі, абсалютна да аднаго месца, на якой мове ты размаўляеш: ты альбо за Украіну, альбо ты – супраць. Вось і ўсё.

Еўрарадыё: У якасці каго вы былі ў арміі?

Сяргей Кузін: З канцэртамі – былі ў разведротах на мяжы з анексіраваным Крымам. Паміж канцэртнымі пляцоўкамі нас перавозілі на БТРах – проста на брані. Быў і як кіраўнік “Рускага радыё” – вазілі хлопцам абмундзіраванне. Кожную дзясятую грыўну з нашага “рэкламнага прыходу” мы адкладалі і потым амаль на чвэрць мільёна грыўняў набылі абмундзіравання. Я так і сказаў у інтэрв’ю, што мы музыканты і нічога не робім для таго, каб забіваць, а рускі канал усё адно сказаў, што я ўзбройваю баевікоў і карнікаў. На мінулым тыдні (размова была 24 ліпеня – Еўрарадыё) у нас быў канцэрт сумесны з фондам “Падтрымай армію Украіны” – яшчэ каля 50 тысяч грыўняў назбіралі. За іх мы 100 чалавек Нікалаеўскай аэрамабільнай брыгады апранём – яны з бою, усё парванае. Не буду “якаць”: з некалькіх соцень людзей, што тут працуюць, такую пазіцыю падзяляюць абсалютна ўсе. У нас з рэкламнага аддзела мабілізавалі двух хлопцаў, і ўчора мы ім усе разам скідваліся на “бронікі” – яны былі добраахвотнікамі, прайшлі падрыхтоўку, вярнуліся і зараз іх забіраюць у рэгулярную армію.

Еўрарадыё: Пры якіх умовах вы ўсё ж возьмеце ў рукі зброю?

Сяргей Кузін: Калі гэтых гадаў не спыніць, то ў нас будзе чарговая хваля мабілізацыі. І што мне – бегаць ад яе ці што?! Я капітан запасу, у мяне 9 пускаў з палігонаў, і калі з’явіцца авіяцыя ў гэтых “арлоў”, то з’явіцца неабходнасць у такіх, як я. Бо я, у адрозненне ад сённяшніх маладых афіцэраў, страляць умею (Сяргей Кузін па адукацыі ракетчык-зенітчык - Еўрарадыё). І страшна будзе, і маці зманю як-небудзь – што ж я, не жывы чалавек? Але я не думаю, што я не змагу гэты страх перамагчы.

Еўрарадыё: Зараз у нас на форумах актыўна спрачаюцца адносна тых беларусаў, якія паехалі ва Украіну дапамагаць змагацца з сепаратыстамі на Усходзе – ваша стаўленне да гэтых людзей?

Сяргей Кузін: Трэба шчыра прызнаць: ёсць беларусы, якія ваююць на баку сепараў, але нашмат больш тых, якія дапамагаюць Украіне. Як і пераважная большасць украінскага грамадства, я – супраць так званых Данецкай і Луганскай народных рэспублік. І гэта мякка сказана. Я лічу, як і большасць украінцаў і думаючых беларусаў, што мы ваюем з бандытамі, тэрарыстамі, а не з рэальнымі змагарамі за нейкія светлыя ідэалы. І калі беларусы едуць сюды, каб з тэрарыстамі змагацца, – гэта іх асабісты выбар. Як я магу да гэтага ставіцца? Дзякуй ім магу толькі сказаць. Ад сябе асабіста і ад украінскага народа.

Еўрарадыё: Сваю грамадзянскую пазіцыю вы мелі і ў Беларусі, ці яна сфармавалася тут?

Сяргей Кузін: У мяне ёсць знаёмыя ў Беларусі, якія дзеля таго, каб адстойваць сваю пазіцыю, у турму ішлі, а тут ёсць хлопцы, якія заўжды былі паслядоўнымі. Я не з’яўляюся рэвалюцыянерам. У мяне няма свядомага жадання хадзіць і выказваць сваю пазіцыю. Я хачу быць свабодным чалавекам, і гэта адзінае, што ставіць мяне ў шэраг тых людзей, якія супраць нечага. Я хачу быць свабодным і спакойна, весела, па-рознаму жыць у краіне. Калі я сустракаюся з тым, што лічу цемрашальствам, неадукаванасцю, жлобствам і ўсім гэтым партыйным лайном на палачцы, то я ў такіх умовах жыць не хачу. І як магу гэтаму супраціўляюся. Я прыйшоў да таго, што нават не трачу час на людзей, якім я мушу нешта даказваць, – лянота. І часу няма – жыццё сыходзіць, а траціць час на нейкіх… Чаму я, да прыкладу, павінен даказваць нейкаму беларускаму аддзелу прапаганды, што такая праграма адпавядае нейкай лініі чагосьці ці не?! Яна не парушае базавыя канстытуцыйныя прынцыпы любой еўрапейскай дзяржавы, не распальвае нацыянальную варажнечу, не смяецца з фізічных недахопаў? Кропка, астатняе не ваша справа! Пазіцыя, грамадзянская ці не, узнікла як вынік таго, што я захацеў жыць адэкватна сваім унутраным думкам. Я не прымаю, калі дзяржава ў асобах малаадукаваных людзей спрабуе распавесці мне – як мне трэба жыць. Каго мне любіць, а каго не любіць, з чым мне пагаджацца, а з чым – не.

Еўрарадыё: Вось вас бы на ролю лідара беларускай апазіцыі!

Сяргей Кузін: Да няхай мяне параняць – ні за што ў жыцці! Я ўнутры крыху анархіст і лічу, што дзяржава – гэта такое глабальнае зло, гэта дакладна – апарат гвалту. Да, і потым… не, вы што!

Еўрарадыё: Пры якіх умовах вы вернецеся ў Беларусь?

Сяргей Кузін: Вельмі проста рэч: будзе Беларусь краінай, у якой будзе ў мяне, у вас магчымасць не звяртаць увагу на палітычны лад і ўсю гэтую бязглуздзіцу, а проста зарабляць, любіць людзей, рабіць дзяцей – я прыеду. Я ўвогуле хачу жыць у краіне, дзе няма гэтага “кваснога” паняцця: прыехаў-з’ехаў – гэта мая радзіма, і я не хачу ўзгадняць сваю любоў ні з кім. Маўляў, калі ты будзеш такі і такі, то можаш вярнуцца, а калі будзеш такі і такі… Ды хто вы такія, каб вызначаць – які я такі?! Я такі, які я ёсць – вось і ўсё! Зразумела, у тых умовах, у якіх Беларусь існуе зараз, у медыясэнсе, не тое, каб я не хачу ці мяне не пускаюць, хаця мяне, напэўна, і не пусцяць, я не бачу – што мне там рабіць? Кулінарную праграму, каб паржаць?

Еўрарадыё: Распавядзіце пра свае татуіроўкі.

Сяргей Кузін: На руцэ даты нараджэння маіх дзяцей – каб не забыўся, як мая жонка кажа. У мяне іх трое, і на руцэ яшчэ ёсць месца, мы з ёй падумаем. Тут – скрыпічны ключ, тут – ружа і рок-н-рол, “олдскульная” такая татушка. Гэту я рабіў у Мінску, тут напісаны мой дэвіз, ён у мяне ёсць: “Усміхніся – паплакаць заўжды паспееш”. А гэта – гітара, у грыф якой упісана “RFR”. О, а тут у нас што? Я пра яе нават забыўся… Арлы нейкія і грыф гітарны.

Еўрарадыё: Ваша парада маладым журналістам і беларускім музыкам?

Сяргей Кузін: Пытайцеся ў сябе: што вы робіце? Каб потым не давялося пляваць на ўласны адбітак у люстэрку – узгадняйце свае радкі, словы з тым, што вы самі на гэты конт думаеце. Калі вы сапраўды лічыце, што мы будзем расці на “духоўных скрэпах” рускага праваслаўнага свету і мітрозампаліт –гэта наша ўсё – о’кей, гэта ваш выбар, я буду яго паважаць, хоць ніколі ў жыцці з ім не пагаджуся. Мы ўсё адно будзем рознымі, але хаця б будзем разумець, што мы не з хлусам гаворым, а з носьбітам супрацьлеглага, але шчырага пункту гледжання. Не, і я ў Беларусі некалькі разоў вёў Чэмпіянат свету па мастацкай гімнастыцы, калі ў залі сядзеў прэзідэнт, і таксама любіў усіх і вітаў. І нават некалькі праграм на БТ вёў, пакуль мяне адтуль не выперлі пасля праграмы пра Дзень Перамогі. Я спрабаваў уладкавацца ў гэтую сістэму, застаючыся самім сабой. І зрабіў бы гэта яшчэ раз, бо я хачу працаваць і зарабляць грошы. Маленькае пытанне ў тым, наколькі дужкі твайго кампрамісу супадаюць з кампрамісамі грамадства? А музыкам… Ведаеце, у Беларусі такая колькасць людзей, у параўнанні з якімі я не музыка ўвогуле! Я прапаную толькі радавацца, бо блюз, рок-н-рол – гэта такая музыка – абсалютная антывайна. Магу толькі тым, хто першы раз узяў у рукі “вясло” і пачаў яго “юзаць”, нагадаць: усе вялікія музыкі ўзялі ў рукі інструмент для таго, каб падабацца дзяўчатам. Ніколі пра гэта не забывайцеся і не бегайце з гітарамі пад палітычнымі лозунгамі. Адзінае выключэнне – калі вашай краіне пагражае вайна. Вось тады гітара становіцца зброяй.

Фота: Змітра Лукашука і з архіва Сяргея Кузіна