Пукст: Нават вельмі старэнькая Мадонна мяне парве. У мяне няма ілюзій

Напярэдадні свайго самага вялікага канцэрта Сяргей Пукст дае велізарную колькасць інтэрв'ю. Зазірнуў музыка на кубак кавы і ў студыю Еўрарадыё.

У мяне не было больш зорных часоў

Еўрарадыё: У пазамінулым годзе ты выпусціў альбом "Внутреннее", які стаў адной з самых яркіх пласцінак 2012 года. У мінулым годзе "Последний альбом" Pukstband стаў трыумфатарам беларускай галоўнай альбомнай прэміі Experty.by. Ты лічыш гэты момант сваім зорным часам?

Сяргей Пукст: У мяне не было больш зорных часоў, чым гэты. Былі нейкія ўнутраныя перамогі. Дзесьці, на нейкім ўнутраным узроўні ў мяне былі перамогі і больш сур'ёзныя. Але на самай справе, добры атрымаўся альбом. Ён цалкам заслужана перамог. Гэта значыць, я маю на ўвазе, што ўнутраных супярэчнасцяў з унутраным поспехам у мяне няма.

Еўрарадыё: Як ты сябе адчуваеш у гэты зорны момант? Што для сябе вырашыў і зразумеў?

Сяргей Пукст: Гэта трошкі дзіўны статус і ідэя, яна не музыканцкая, ідэя спаборніцтва, перамогі. Але яна дакладная ў тым сэнсе, што ацэньваліся не камерцыйныя параметры, а ўсё ж такі параметры досыць музычныя. Людзі, якія выносілі вердыкт, былі музычна кампетэнтнымі, яны музыку слухаюць і цікавяцца музычнай бокам творчасці. У гэтым сэнсе гэта, вядома, значная рэч. Неаднаразова выказваліся меркаванні пра тое, што, маўляў, сабралася вузкае кола крытыкаў, што далі авангарду, што гэта не тое, што зразумела ўсім... Але гэта, у рэшце рэшт, нармальна, таму што адзначаць тое, што і так будзе адзначанае камерцыйным поспехам, продажамі і ўсім астатнім, нелагічна ў дадзеным выпадку. Экспертная супольнасць і існуе для таго, каб ацэньваць тыя работы, якія застаюцца за бортам элементарных камерцыйных разлікаў. Таму што камерцыйны разлік — гэта не музычны разлік, і з музыкай не мае, як правіла, нічога агульнага.

На жаль, існуе іншая культура. Я вымушаны гэта сказаць. Існуе культура, ад якой агульная маса аўдыторыі адыходзіць усё далей і далей. Гэтае маё шматгадовая ныццё з гэтай нагоды. І яно становіцца ўсё больш яўным і яўным. Існуюць розныя рэчы. Існуюць музыкі , якія хочуць ездзіць на лімузінах. І існуюць музыкі, якія хочуць рабіць музыку. У рэшце рэшт гэта перасякаецца далёка не заўсёды. І з гэтым трэба жыць. Трэба жыць і мне. Але і калі адбываюцца рэдкія моманты трыумфу (смяецца) музыкаў, яны таксама павінны іх выкарыстоўваць і не павінны лічыць, што атрымалі гэта незаслужана.

На сваім прыкладзе, я хачу прыцягнуць увагу да вялізнага пласта музыкаў, якія ў нас ёсць, і для якіх наогул не існуе ніякага канала выхаду

Еўрарадыё: Як, дарэчы, ты выкарыстоўваеш свой трыумф цяпер?

Сяргей Пукст: Пакуль ніяк. Я даю некаторую колькасць інтэрв'ю з-за нейкага грамадскага рэзанансу. Я вельмі рады, што ёсць нейкая трыбуна. Але, вядома, мне хочацца паведамляць пра сябе з дапамогай музыкі. Даказваць нешта непасрэдна тым матэрыялам, які я раблю. Таму што на самой справе, і на сваім прыкладзе я хачу прыцягнуць наогул ўвагу да вялізнага пласта музыкаў, якія ў нас ёсць, і для якіх наогул не існуе ніякага канала выхаду. Gurzuf, Port Mone, эксперыментальныя праекты Жукава, Нарушэвіча, Сямашкі — куды гэта? Усе гэтыя музыкі існуюць у натуральна замарожаным стане. Як і Pukstband існаваў да выхаду альбома. Гэта значыць, ён цяпер размарозіўся, таму што альбом адбыўся, усё сышлося і таму ў нас з'явіўся гурт. Ну, як бы ён сабраўся з паўпрытомнага стану. І вось маса людзей існуе ў гэтым паўзамарожаным стане — гэта ж праблема. Да яе ж трэба прыцягваць увагу. Таму што гэтыя людзі ёсць, іх шмат. Зноў жа, яны акурат такі хочуць рабіць музыку. Яны акурат хочуць не толькі казіно, прастытутак і лімузіны, яны хочуць менавіта займацца творчасцю. Але няма ніякага, хай невялікага, хай сціплага, але ўвесь час функцыянуючага канала для таго, каб яны маглі рухацца. І вось гэты момант, я лічу, што ён абуральны. Я разумею, што, можа, гэтых каналаў няма нідзе.

Мы ж таксама ведаем нефармальную ўкраінскую або расійскую музыку толькі па вяршках. У Расіі яна выглядае вельмі плоска. І ўсё , што я там разумею, гэта якія-небудзь "Тараканы" і "Король і Шут". Гэта значыць, гэта поп музыка. Яна мае мала дачынення да музычнага пошуку. Вядома, ёсць там "Аукцыон", які калісьці выскачыў на хвалі разам з цэлым шэрагам даволі добрых гуртоў кшталту Tequilajazzz, Мамонаў быў цалкам цікавым чалавекам хоць і не музычна, а, хутчэй, артыстычна. А цяпер усё. Цяпер гэтыя музыкі пераходзяць у статус куміраў, легенд, класікаў, а новыя парастккі ўжо абсалютна камерцыйныя, і яны думаюць ужо камерцыйна. Гэта маладыя людзі у якіх, груба кажучы, нічога за душой няма. Я маю на ўвазе, ніякіх прынцыпаў, якія адхіляюцца ад непасрэднага зарабляння бабла. Усе. А напэўна ж, людзі ёсць. Груба кажучы, вось гэты прадуктыўны перагной, ён ёсць і ў Расіі, і ва Украіне, і ў Літве, напрыклад. Але я пра яго, седзячы тут, у Беларусі, нічога не ведаю. Я не эксперт ва ўкраінскай музыцы, але я ўсё ж такі слухаю музыку і цікаўлюся чымсьці новым. Акрамя абсалютных адмарозкаў там, у Расіі, кшталту ансамбля Хрыста Збавіцеля і групы "Кантэйнер", я ўвогуле мала што знаходжу такога, крэатыўнага, андэграўнднага, цікаваага. Увогуле, не важна. Я кажу пра тое, што канала няма нідзе, на жаль. Але гэта не значыць, што гэта норма. Гэта не норма. І ў нас у тым ліку.

Калі ты не выйдзеш, не здымеш штаны, не пакажаш голы азадак у інтэрнэце ці не зробіш яшчэ нейкіх вірусных рухаў цела, то грош табе цана

Еўрарадыё: Што трэба рабіць, каб змяніць сітуацыю?

Сяргей Пукст: Я думаю, што неабходныя мэтанакіраваныя меры па выхаванні аўдыторыі (смяецца). Я разумею, што гэтыя меры некалькі гвалтоўныя. Я разумею, што людзі не хочуць. Але людзі не павінны рабіць толькі тое, што яны хочуць, у рэшце рэшт. Таму што так людзі ператворацца ў жывёл. Грамадства стане сярэднявечным. Музыка будзе выконваць службовыя функцыі. Яна будзе функцыянальная. Строга: пахаванне, вяселле, рэстаран. Гэта значыць, класічная музыка — гэта гета, фактычна. У нас ёсць яшчэ класічная музыка, якая даступна функцыянуе, і ў нас запаўняецца тэатр і г.д. Але таксама пытанне, гэта класічныя творы і яны таксама досыць традыцыйныя і кансерватыўныя. І ўсё адно гэта не зусім тое. Гэта значыць, гета, гета, гета, і атрымліваецца, што развіццё музыкі — гэта яе асабістая праблема. Гэта значыць, тое, яна ён дасягае нейкіх вышынь — гэта яе асабістыя вышыні. Усё! Ты сам сабе выстругаў нейкага фантастычнага дзіўнага Бураціна, які пачаў размаўляць, але гэта твая перамога! Сядзі з ёй там. Гэта больш нікога не хвалюе. Калі ты не выйдзеш, не здымеш штаны, не пакажаш голы азадак ў інтэрнэце ці не зробіш яшчэ нейкіх вірусных рухаў цела, то грош табе цана. Прашу прабачэння, дзярмо ты, а не артыст. Гэта значыць, у людзей настойліва выхоўваецца стаўленне: калі ты незразумелы, значыць ты, увогуле, на літару "г".

Я ідыёт. Таму што мне ўжо глыбока за 30, і я ўсё яшчэ займаюся гэтай дзіўнай эфемернай дзейнасцю

Еўрарадыё: Для вобраза Апалона ты распрануўся. Гэты крок быў зроблены акурат для таго, каб стаць больш зразумелым?

Сяргей Пукст: Не. Гэта быў візуальны прыгожы момант па частцы змены вобраза, эксперымент, калі карцінка на мне пераламлялася, фузавалася, дадавала вастрыні. На самой справе, аказалася, што гэта зусім не складана зрабіць. Што гэтая рэч не настолькі дарагая, як нам хочуць прадставіць. Гэты момант мне здаўся такім простым, элегантным, выйгрышным. Таму што я быў пасля гадавога перапынку, чарговага "апошняга" канцэрта...

На самой справе, колькасць "апошніх" канцэртаў ўзнікае таму, што на нейкім этапе табе ўсё надакучае, ты плюеш на ўсё і кажаш: "Гэта мой апошні канцэрт". Гэта ты кажаш перш за ўсё самому сабе. Таму што гэтыя моманты наведваюць цябе даволі часта, як артыста, які існуе ў такой не тое каб беспаветранай, але абсалютна не прыязнай прасторы, калі ніякіх хваляў не сыходзіць. Гэта значыць, ты можаш існаваць за кошт нейкіх унутраных сіл, але яны заканчваюцца. І час ад часу трэба спыняць. І ты думаеш у момант спынення: "Усё! Няхай яно коціцца!". Я заканчваю. Я ідыёт. Таму што мне ўжо глыбока за 30, пад 40, і я ўсё яшчэ займаюся гэтай дзіўнай, эфемернай дзейнасцю. Гэта як чалавек, які любіць выразаць лобзікам, і ён усё жыццё выразае лобзікам. І ён дастаў ужо ўсіх сваіх родных. А яны кажуць: "Вось, Сярожа зноў пайшоў лобзікам выразаць сваю чарговую даўбешку, якая увогуле нікому не патрэбная. І ён пілуе там штосьці сабе . А вось грошай, вядома, неяк не вельмі. Ён кажа, што ён добра выразае. І мы гэта разумеем, але мы ўжо стаміліся гэта разумець". Гэты момант, ён жудасны. Таму што менавіта такога кшталту рэчы, гэта і ёсць самае важнае, што людзі могуць даць грамадству. Не фармальная хаджэнне з 9 да 6, праціранне штаноў, спажыванне нейкай ежы — харчовы тавараабменны цыкл, а тое, з чаго чалавек з'яўляецца чалавекам, яго надбудова, яго самае галоўнае, якое сыходзіцца на досыць высокіх узроўнях і ўяўляе сабой вельмі тонкую глыбока індывідуальную матэрыю. Мне, вядома, Вася-алкаш можа сказаць: "А я таксама індывідуальная матэрыя". Не! Індывідуальнасцяў, вядома, шмат. Але той чалавек, які працуе, які засяроджана дае нейкі даўкі вынік — вось гэтых людзей вельмі няшмат. І я лічу, што гэтыя людзі павінны займаць асобнае становішча, яны павінны складаць музычную эліту, і гэты момант павінен на нейкім узроўні падтрымлівацца. Гэта ўтопія, тое, што я кажу. Вядома ж, гэта пытанне вельмі складанае і практычна невыканальнае. Таму што ва ўмовах усё большай глабальнай дэмакратыі, у самым агідным люмпеноідным сэнсе гэтага слова, гэтая ідэя робіцца ўсё больш і больш прывіднай.

Мас-медыя ідуць таго, што хоча спажывец. Я маю на ўвазе камерцыйную дэмакратыю, калі мы ідзем за спажыўцом. Мы не фарміруем. Мы не трэнд-сэтэры, а мы фаловеры. Гэта значыць, вось што ты, Васечка, хочаш? Давай мы табе ўсё зробім. "А я ўжо не хачу. Мне ўжо складана гэта слухаць. Давайце прасцей што-небудзь". Якое з тваіх пяці пачуццяў мы яшчэ не вынішчылі дастаткова, Васечка? "А вось я хачу, каб сэксу пабольшэ". Давай табе сэксу мы дамо. Так, так, так! А можа быць, ты хочаш паесці? "А хачу улітачак! І піўка". Так, так, так, піўко! Усе мы табе дамо, Васечка, родны! Вось гэта тое, што ў выніку разбэшчвае. І, самае агіднае, што гэта трактуе чалавека на ўзроўні жывёлы. Гэта непавага да гледача! Я ўжо колькі разоў казаў, што сапраўдная павага, гэта калі ты сканцэнтраваў сваю індывідуальную аўтарскую думку на самым шчырым неманіпулятыўным узроўні і даносіць да свайго адрасата. Можа, не свайго. Можа, ён нешта адчуе не разумеючы, не ўсведамляючы, вядома ж. Таму што вельмі складана зразумець адразу без падрыхтоўкі нейкія рэчы. Я разумею, што гэта вельмі цяжкі шлях. Але адчуваць прыцягненне, адчуваць рух, не лічыць, маўляў, а зноў яны гэтую сваю каламуту граць. Паслухайце! Услухайцеся! Можа быць, гэта не каламута? Можа, у вас нешта адкрыецца ? І можа, вы зразумееце, што можна не толькі жэрці, піць і выконваць яшчэ нейкі шэраг функцый, і што музыка — гэта не толькі спекуляцыя, калі вас падманваюць? Сапраўды, людзей вельмі часта падманваюць.

Сапраўды, ёсць шэраг нядобрасумленных музыкаў, якія прыкідваюцца нефармальнымі музыкамі. Якія ніякіх задач не ставяць. Якія проста незвычайнымі інструментамі граюць звычайную папсу, такога дафіга. Сёння ёсць падробка пад усё. Я не буду казаць, што я нейкі дзівосны прадукт. Але я, па меншай меры, хачу вырашаць нейкія важныя для мяне пытанні, і дзялюся. Пытанне папулярнасці, прашу прабачэння за такую банальнасць, мяне не хвалюе. Гэта значыць, яно мяне, вядома, хвалюе. Таму што я, вядома, хачу быць паспяховым. Я, вядома, хачу, каб гэта прадавалася. Але я хачу, каб гэта было ў сумленнай барацьбе. Як сказаў Грабеншчыкоў, песня "Strawberry fields" Ленана была на другім месцы. А першымі былі нейкія там "вар'яцкія канарэйкі", нейкая папсовая бздура ўсё роўна займала першы радок. І гэта зразумела. Я выдатна разумею, што мая песня не будзе ніколі супермегахітом. Натуральна, любая Таня Буланава і Джэніфер Лопес цалкам парвуць мяне па продажах (смяецца). Нават вельмі старэнькая Мадонна мяне парве. Хто хочаш. У мяне няма ніякіх ілюзій на гэты конт. Але проста рух, варушэнне нейкага органа ўнутры душы — гэта адзіны мой момант.

І за мяжой я быў бы ў нейкай апазіцыі мэйнстрыму

Еўрарадыё: Як ты думаеш, маглі б твае песні нараджацца ў Англіі ці Польшчы? Ці ў іх ёсць нейкая "тутэйшасць"?

Сяргей Пукст: Яны маглі б, увогуле, нараджацца дзе заўгодна. Гэта цікавае пытанне. Вядома, уплывае тое, што я знаходжуся тут. Хоць я, верагодна, і там быў бы ў нейкай апазіцыі, ў нейкім супрацьпастаўленьні мэйнстрыму: мне патрэбная нейкая агульная сітуацыя, якой я мог бы процідзейнічаць. Увогуле, у мяне няма нейкай выразнай нацыянальнай прывязкі да творчасці. І я акурат не тое што прэтэндую, але ў мяне любімыя музыкі там, дзе ўтрымліваецца проста выразная, цікавая і напружана выяўленая аўтарская думка. Гэта наднацыянальныя рэчы. Калі мне скажуць, што я не выкарыстоўваю беларускіх фальклорных матываў, ну, не выкарыстоўваю. У мяне няма такой задачы. Калі мне гэта падасца забаўным і цікаўны, то ўсё магчыма.

У мяне няма задачы, напрыклад, быць энцыклапедыстам, ці нешта ведаць дасканала. Шчыра скажу, маё асабістае адчуванне і разуменне музыкі яно глыбока несістэмнае, і больш за тое, мне здаецца, што гэта адзінае правільнае разуменне музыкі, таму што яно звязанае з любоўю да музыкі. Ці не з яе сістэматызацыяй і аналізам, а з тым, што табе падабаецца, і ты пачынаеш далей раскручваць. Гэта значыць, гэта як пашырэнне гарызонтаў. Калі я думаю пра нашу сістэмную музычную адукацыю, яна някепская, людзі бяруць і вывучаюць усе запар. Як бы ў сябе ў галаве устаканьваюць, не паспяваюць звярнуць увагу на тое, што іх па-сапраўднаму захапляе, таму што трэба вельмі шмат усяго сістэматызаваць. І ўжо пасля заканчэння навучання яны пачынаюць займацца тым, што ім падабаецца, калі не перасыхае па ходзе навучання. Такое бывае, і вельмі часта. Людзі выходзяць пераціснутыя, перасушаныя, яны гатовыя граць усё што заўгодна. Музыкі вучацца ў кансерваторыі, знаёмяцца з дзівоснымі ўзорамі музыкі, а ў выніку выходзяць і граюць у рэстаранах! Усялякую лабуду ! Адносна таго, што яны ведаюць, адносна таго, што яны маглі б зрабіць.

Еўрарадыё: Што цябе цяпер турбуе і што адбываецца ў тваіх новых песнях ?

Сяргей Пукст: У маіх песнях адбываецца прыблізна заўсёды адно і тое ж. Мая творчасць цэнтрычная, і пытанне з тэкстамі ў ім не тое, каб першаснае/другаснае. Але там заўсёды адбываецца канфлікт, які і робіць мяне некалькі абстрактным і збольшага, можа быць, не вельмі блізкім. Ёсць гэты бардаўскі момант, да якога мяне прылічвалі вельмі доўга, пакуль я быў юнаком. Таму што я быў хлопчыкам з гітарай, і мяне ўвесь час тыкалі туды, да вогнішча. Натуральна, я стаўлюся да гэтага некалькі негатыўна. Там усё нармальна, ёсць свае таленавітыя людзі, але гэта не маё, не тое, чым я па ідэі павінен быў займацца. З тэкстамі-душараздярухай, якімі любяць паразітаваць некаторыя расійскія выканаўцы, у мяне не складваецца. Я не магу спікуляваць на нейкіх пэўных эмоцыях або рэчах. Я не дзяўчына. Пра самагубства і пра праблемы з каханым я спяваць не магу. Наогул дзіўна распавядаць пра тое, што ты можаш проста праспяваць. Я заўсёды пішу вельмі павольна. І мне увогуле не важны тэмп...

Існуе пэўны новы матэрыял у зародкавым стане. Ён больш артыкулявана сацыяльны, можа быць. Там ужо я знаходжу словы пра месца чалавека ў свеце, пра тое, чым чалавек з'яўляецца, згустак ён выпадковы нейкіх інфармацыйных патокаў, ці ён усё ж такі становіцца асобай і гэтак далей. Для мяне заўсёды была важнай тэма асобы, распаду асобы, як яна існуе. У мяне ёсць песня наогул безаблічная, "Віктар", напрыклад, пра тое, як ужо не чалавек, а нейкая субстанцыя зверху назірае за тым, як яе цела прыбіраюць. Пытанне вышэйшай кары ў гэтай песні, на самай справе, гэта вельмі шматслаёвая рэч, калі над гэтым падумаць. Таму што ты пойдзеш у гэтым жыцці ад чагосьці, усё роўна ў цябе будзе нейкі чарвяк сумневу, што цябе могуць схапіць, злавіць... Быццам бы, ты ўсё правільна зрабіў. Але ці ўсё ты правільна зрабіў? Я ставіў такія пытанні. І ў досыць вострым і сканцэнтраваным выглядзе я збіраюся іх ставіць далей.

Еўрарадыё: Як паставіліся твае музыкі да поспеху "Апошняга альбома" і свайго роду адраджэння гурта?

Сяргей Пукст: Добра! Аднавіліся рэгулярныя рэпетыцыі, што ўжо нямала. Знаходзіцца час, ідзе поўным ходам падрыхтоўка да канцэрта 10 красавіка, які пройдзе ў клубе Tarantino. Я запрашаю ўсіх на канцэрт. Мы збіраемся прадставіць цэлы шэраг незвычайных рэчаў. Там будуць творы не толькі з "Последнего альбома". Будзе вялікая праграма. Больш вялікага канцэрта, і больш падрабязнага. і досыць займальнага, з майго пункту гледжання, у гурта пакуль што не было.