"Усё зроблена чыста": што пра скандал з "БелГазетай" пішуць яе журналісты
Ілюстратар Васіль Пачыцкі
Другі тыдзень не сціхаюць спрэчкі вакол "рэйдарскага захопу" "БелГазеты". Кожны з двух саўладальнікаў выдання, Ігар Высоцкі і Кірыл Жывалович, прызначыў свайго новага дырэктара, але зразумець, хто з іх легітымны, немагчыма без статута, па якім працуе газета.
За гучнымі заявамі кіраўнікоў ніхто не пачуў меркавання рэдакцыі "БелГазеты". Што яе супрацоўнікі думаюць пра "захоп", двоеўладдзе і разборкі менеджараў?
Галоўны рэдактар Ігар Высоцкі, па ініцыятыве якога дырэктарам "БелГазеты" стаў праваабаронца Андрэй Бандарэнка, лічыць, што з юрыдычнага пункту гледжання "ўсё зроблена чыста":
"Вось і ўсё. Астатняе мяне не цікавіць. [Калі Кірыл Жываловіч] хоча — няхай ідзе ў суд і аспрэчвае Статут і заканадаўства аб гаспадарчых таварыствах. А хто там што кажа, яны ні**ана [нічога. — Еўрарадыё] ніколі не чыталі. Яны ах***ныя [вельмі крутыя. — Еўрарадыё] спецыялісты, якія называюць сябе медыякансультантамі. Няхай ідуць і матчастку вывучаюць. А статут "БелГазеты" яны сапраўды не бачылі, і плятуць што заўгодна. Што, я павінен статут кожнаму насіць? Пальцам паказваць? Няхай яны застануцца пры сваім меркаванні".
Журналіст Дзяніс Лаўнікевіч распавёў, што "БелГазета" працягвае заказваць у яго тэксты. Паводле яго слоў, падобную сітуацыю выданне праходзіла ў 1999 годзе, калі галоўным рэдактарам стаў Ігар Высоцкі.
Начальнік аддзела рэкламы Белгазеты Наталля Фурсава лічыць, што ў гэтай спрэчцы ніхто не думае пра брэнд выдання. Яна баіцца, што скандал можа пагоршыць і так няпростае становішча газеты, і з ёй перастануць супрацоўнічаць рэкламадаўцы.
Журналіст Максім Трапезнікаў (Віктар Федаровіч) хацеў дапрацаваць у "БелГазеце" да пенсіі. Аднак з-за таго, што адбываецца, яго планы могуць і не ажыццявіцца. Пры гэтым ён толькі з прыходам Бандарэнкі змог даведацца, колькі ж грошай выданне віннае яму па зарплаце. Аказалася, што чвэрць мінулага года ён прапрацаваў бясплатна.
Калумніст Дзмітрый Растаеў выказаўся больш падрабязна, распавёўшы, што ў апошні час у Белгазеты былі праблемы з выплатай заробкаў журналістам. Бывалі месяцы, калі яны ледзь перавальвалі пражытачны мінімум.
"У кастрычніку, напрыклад, мне пералічылі ўсяго 310 рублёў. Хоць зароблена было ўдвая больш, палова, як звычайна, пайшла ў запазычанасць. Затрымкі зарплаты здараліся і раней, але не насілі гэтак зацяжны і злаякасны характар. У такой абстаноўцы знікала сама матывацыя нешта пісаць. Даводзілася сябе прымушаць, паколькі разумеў: газета не вінаватая ў тым, што яе прыбралі не да тых рук".
Акрамя прыватных выказванняў, 24 студзеня на сайце "Белгазеты" была апублікаваная заява калектыву выдання. Супрацоўнікі незадаволеныя Кірылам Жываловічам, які кіраваў газетай са жніўня 2017 па студзень 2019-га, і тлумачаць стан, да якога дайшла газета:
"Інвентарызацыя не праводзілася, справаздачы не падаваліся, гадавая справаздачнасць не зацвярджалася, аб выдаткоўванні грошай ён таксама нікога не інфармаваў. Больш за тое, на працягу 2018 года Жываловіч не з'яўляўся ў рэдакцыі, хоць налічваў сабе ўзнагароджанне за кіраўніцтва".
Нядаўна ўсім супрацоўнікам проста перасталі выплачваць зарплату. Зыходзячы з крытычнай сітуацыі, у якой апынулася выданне, галоўны рэдактар Ігар Высоцкі вырашыў правесці 2 студзеня 2019 гадавы агульны сход, як прадугледжана Статутам "БелГазеты". І на ім быў абраны новы дырэктар выдання — Андрэй Бандарэнка.
Кароткі экскурс у гісторыю "Белгазеты"
"БелГазета" была заснаваная ў 1995 годзе пасля расколу ў "Беларускай дзелавой газеце", якая тады належала вядомаму беларускаму бізнесмену і выдаўцу Пятру Марцаву. Спачатку яна называлася "Белорусская газета", але ў 2005 годзе з-за забароны на слова "Беларуская" ў назвах прыватных арганізацый вымушана была змяніць назву на больш "лаканічную".
Сёння наклад газеты — каля сямі тысяч асобнікаў. Гэта адно з нешматлікіх незалежных друкаваных выданняў у Беларусі, якія засталіся ў жывых.
У нулявыя "БелГазета" была адным з самых яркіх выданняў на беларускім рынку. Спалучаючы ў сабе іранічны стыль, з'едлівыя карыкатуры і кідкія загалоўкі, яна трымала пад прыцэлам ўсе палітычныя і грамадскія праблемы Беларусі. У тыя часы там публікаваліся палітычныя агляды Віктара Марціновіча, які займаў пасаду намесніка рэдактара. Шмат каму ён тады запомніўся тэкстамі на палітычныя і нацыянальныя тэмы. Тады ж у газеце друкавалася музычны аглядальнік Таццяна Заміроўская, якая запомнілася чытачам сваімі рэпартажамі з хтанічнай бездані дзяржаўных мерапрыемстваў, са здымак фільма "Авель" і розных канцэртаў.
Аднак крызіс друкаваных выданняў дагнаў і "БелГазету". Тыражы і зарплаты зменшыліся, цякучка кадраў павялічвалася. У нейкі момант выданне перастала паспяваць за "духам часу" і, можна сказаць, забуксавала.
У 2016 годзе журналіст Кірыл Жываловіч выкупіў асноўны пакет акцый "БелГазеты" — 75,4%, астатняя частка акцый засталася ва ўласнасці галоўнага рэдактара Ігара Высоцкага. Да гэтага асноўная доля ў 75% належала беларускаму бізнесмену Сяргею Ісаеву, ўладальніку "ГЦ Снамі". Ён, у сваю чаргу, выкупіў яе ў расійскага выдавецкага дома "Комсомольская правда".
Жываловіч абяцаў, што выданне чакаюць вялікія перамены: планамернае ўвядзенне тэкстаў на беларускай мове, стварэнне чат-ботаў і старт краўд-кампаніі для падпіскі на "БелГазету" ўсіх топ-чыноўнікаў. Акрамя гэтага, планавалася нарэшце стварыць паўнавартасны сайт, а не проста архіў газетных тэкстаў. І сапраўды, краўдфандынг пад назвай "УКЛЮЧЫ МАЗГИ" паспяхова сабраў 6685 рублёў пры неабходных пяці тысячах. Аднак заўважных сур'ёзных змена чытачы так і не дачакаліся.
