Чым адрозніваюцца выбары ў Расіі ад выбараў у Беларусі

18/03/2024 - 17:42

Чым адрозніваюцца выбары ў Расіі і ў Беларусі?

Чым адрозніваюцца выбары ў Расіі і ў Беларусі? / РАР

87% — за Пуціна. З такім афіцыйным вынікам завяршыліся прэзідэнцкія выбары ў Расіі. Гэта рэкордны паказчык за ўвесь час удзелу Пуціна ў галасаванні на пасаду прэзідэнта.

Нават Аляксандр Лукашэнка ніколі не дазваляў сабе маляваць такую "народную падтрымку".

Здаецца, гэта адно з нямногіх падабенстваў апошніх прэзідэнцкіх электаральных кампаній у Беларусі і Расіі. Яшчэ адно — доўгія чэргі на ўчасткі апоўдні як сімвал пратэсту супраць Пуціна, падобнае было і ў Беларусі 2020-га.

А вось якія адрозненні ў дзвюх электаральных кампаніях знайшло Еўрарадыё.

Адсутнасць у Расіі апазіцыйнага кандыдата

Адзіны апазіцыйны кандыдат, які выказаў жаданне ўдзельнічаць у выбарах прэзідэнта ў Расіі, — гэта Барыс Надзеждзін. Ён заяўляў, што збіраецца прадставіць на выбарах інтарэсы дзясяткаў мільёнаў расіян, якія, як і ён, незадаволеныя палітыкай Пуціна. Акрамя гэтага, ён выступаў за збліжэнне з Еўрасаюзам і спыненне вайны ва Украіне (але не за вяртанне таго ж Крыма).

Зрэшты, у бюлетэнь Надзеждзін не трапіў — яго за подпісы "зрэзаў" ЦВК.

У выніковы спіс кандыдатаў трапілі людзі, так ці інакш лаяльныя Пуціну. Імі аказаліся Мікалай Харытонаў (сябра КПРФ і шматгадовы дэпутат Дзярждумы), Леанід Слуцкі (зменшчык Жырыноўскага на пасадзе ЛДПР) і Уладзімір Даванкоў (віцэ-спікер Дзярждумы, выступаў у падтрымку анексіі ўкраінскіх тэрыторый).

У Беларусі ж у 2020 годзе, нягледзячы на нядопуск Віктара Бабарыкі і Валерыя Цапкалы (першы на той момант ужо знаходзіўся ў СІЗА КДБ), кандыдата ад апазіцыі ўсё ж зарэгістравалі — Святлану Ціханоўскую. Калі верыць звесткам беларускага ЦВК (не рэкамендуем, але ўсё ж), яна набрала 10% галасоў выбаршчыкаў. Акрамя яе сярод кандыдатаў былі Сяргей Чэрачань, Ганна Канапацкая і Андрэй Дзмітрыеў — іх таксама не назавеш лаялістамі.

Пуцін насамрэч мог перамагчы, Лукашэнка — не

Уладзімір Пуцін, мяркуючы з вынікаў незалежнага экзіт-полу, праведзенага праектам ExtremeScat, мусіў набраць на гэтых выбарах 55%, і гэтага цалкам хапае для перамогі яшчэ ў першым туры.

"Мы праводзілі апытанне ў суботу і нядзелю на вельмі вялікай выбарцы — 4000 чалавек. Ва Уладзіміра Пуціна рэйтынг склаў 55%. Гэта ад усіх выбаршчыкаў, якія адказалі на пытанне: "За каго вы галасавалі", — расказалі сацыёлагі ExtremeScan у эфіры тэлеканала "Дождь".

Акрамя гэтага, паводле звестак незалежнага аналітычнага інстытута "Левада-цэнтр", рэйтынг ухвалы дзейнасці Уладзіміра Пуціна ў лютым гэтага года склаў каля 86%. Ёсць розніца паміж ухвалой і электаральным рэйтынгам, але атрымліваецца, што большасць расіян усё ж выступае за тое, каб ён працягваў знаходзіцца ва ўладзе.

У Беларусі ж, паводле сацыялагічнага апытання, праведзенага ў сакавіку-красавіку 2020 года Інстытутам сацыялогіі НАН Беларусі, узровень даверу Лукашэнку ў Мінску складаў 24%.

А ў кастрычніку 2020 года брытанскі аналітычны цэнтр Chatham House па выніках даследавання паведаміў, што за Святлану Ціханоўскую на прэзідэнцкіх выбарах прагаласавала 52,2%, а за Аляксандра Лукашэнку — 20,6%. Падобныя лічбы даваў нямецкі Zois. Падлікі праекта "Голас" таксама давалі Ціханоўскай перамогу ў першым туры.

Фальсіфікуюць па-рознаму

З дапамогай метаду матэматыка Сяргея Шпількіна выданне "Новая газета. Еўропа" ацаніла долю "анамальных" галасоў на мінулых выбарах.

З аналізу вынікае, што Пуцін атрымаў не менш за 31,6 млн галасоў з дапамогай фальсіфікацый, то-бок каля паловы галасоў за яго ўкінулі.

Гэта рэкордны маштаб фальсіфікацыі галасоў на прэзідэнцкіх выбарах у Расіі.

З прычыны беспрэцэдэнтнай яўкі на галасаванне ў Беларусі ў 2020 годзе арганізаваць укід было складаней — у гэтым выпадку бюлетэняў магло проста не хапіць на ўсіх выбаршчыкаў. Таму вынікі галасавання сказілі на ўзроўні выніковых пратаколаў камісій.

Некаторыя сябры выбарчых камісій пасля прызнаваліся СМІ, што старшыні камісіі падсоўвалі ім на подпіс выніковыя пратаколы яшчэ да падліку галасоў.

Не не прызналі выбары

Раніцай 18 сакавіка Уладзімір Пуцін пачаў атрымліваць віншаванні з перамогай ад лідараў КНДР, Узбекістана, Таджыкістана, Нікарагуа і Венесуэлы. Адправіў сваё паведамленне і Аляксандр Лукашэнка, павіншаваўшы яго з "ашаламляльным вынікам"

Заходнія палітыкі чакана адмоўна паставіліся да "перамогі" Пуціна на выбарах. Напрыклад, ЗША назвалі выбары ў РФ "ні свабоднымі, ні справядлівымі", а прэзідэнт Германіі Франк-Вальтэр Штайнмаер заявіў, што не будзе віншаваць Уладзіміра Пуціна з перамогай.

Кіраўнік еўрапейскай дыпламатыі Жазэп Барэль паведаміў толькі пра непрызнанне выбараў на анексаваных тэрыторыях Украіны, не згадаўшы выбары ў цэлым.

Дарэчы, у 2020 годзе, на наступны дзень пасля выбараў у Беларусі, Еўрасаюз раскрытыкаваў прэзідэнцкія выбары, якія прайшлі ў Беларусі, і заклікаў Аляксандра Лукашэнку пералічыць вынікі. А Польшча пасля стыхійных пратэстаў, якія ўспыхнулі 9 жніўня, ініцыявала экстранны саміт ЕС.

Яшчэ праз некалькі дзён еўрапейскія палітыкі ўжо адкрыта казалі пра нелегітымнасць выбараў у Беларусі і пачалі ініцыяваць санкцыі супраць Лукашэнкі.

На стрыманую рэакцыю Еўрасаюза ў дачыненні да выбараў у РФ звярнуў увагу і журналіст Радыё Свабода Рыкард Ёзвяк. Ён адзначыў, што, у адрозьненне ад выбараў у Беларусі, галасаванне ў Расіі нелегітымным не называецца.

Пратэсты толькі ў выглядзе чэргаў

Масавыя пратэсты ў Беларусі пачаліся яшчэ ў дзень выбараў, адразу пасля закрыцця ўчасткаў і абвяшчэння папярэдніх вынікаў галасавання і доўжыліся аж да зімы.

За час пратэстаў забілі 8 чалавек. Дзясяткі тысяч дагэтуль падвяргаюцца жорсткім затрыманням, збіццю і катаванням. Многіх людзей пазбавілі працы. А ў турмах знаходзіцца каля 1500 чалавек, прызнаных палітычнымі зняволенымі.

У цяперашняй электаральнай кампаніі ў Расіі прайшла акцыя пратэсту "Апоўдні супраць Пуціна". Людзі выстройваліся ў чэргі да выбарчых участкаў у Расіі і за мяжой, каб выказаць пратэст супраць улады Пуціна. Але пасля абвяшчэння вынікаў масавых акцый не было.

Зрэшты, зразумела чаму: сітуацыя ў Беларусі фармату жніўня 2020-га і сітуацыя ў сучаснай Расіі з пункту гледжання актыўнасці рэпрэсій таксама адрозніваюцца.