Італьянец, "які забіў" Алексіевіч: Чытаў яе кнігі, лічу яе прыкладам мужнасці

23/05/2017 - 12:23

Тамаза Дэбенедэці. Фота: theguardian.com

Тамаза Дэбенедэці. Фота: theguardian.com

Днём 18 мая ўвесь свет спачатку даведаўся пра тое, што нобелеўская лаўрэатка па літаратуры Святлана Алексіевіч памерла, а потым, што яна жывая. Вінаваты ўсёй гэтай мітусні ― амбітны рымскі выкладчык Тамаза Дэбенедэці. Менавіта ён пакінуў паведамленне пра смерць Алексіевіч у фэйкавым твітэр-акаўнце міністра культуры Францыі, створаным ім жа за дзень да таго. Журналісты паверылі "міністру" на слова ― і пралічыліся. Многа каму давялося прасіць прабачэння за распаўсюджванне недакладнай інфармацыі.

Ужо 15 гадоў Дэбенедэці троліць сусветныя СМІ, дэманструючы ім і іх чытачам іх заганы і слабасці. Хто ён ― новы прарок або хуліган, якому не дае спакою слава Герастрата? Мы паспрабавалі высветліць гэта ў інтэрв'ю з няўрымслівым італьянцам. Выйсці на яго было неверагодна складана ― гэта атрымалася зрабіць дзякуючы калегам з Вялікабрытаніі, якія пісалі пра Дэбенедэці ў 2014 годзе. У выніку адзін з самых вядомых інтэрнэт-троляў ў свеце не адмовіў у кароткай гутарцы.

Смерць добра "працуе" ў "Твітары"

Еўрарадыё: Як вы плануеце містыфікацыю, як выбіраеце "ахвяр"?

Тамаза Дэбенедэці: Выбіраю персанажаў сваіх містыфікацый, грунтуючыся на актуальнасці. І ў выпадку з Франсуаз Нісэн я так паступіў. Калі яна была прызначаная міністрам культуры, у яе не было акаўнта ў "Твітары", і я яго стварыў. І гэты фальшывы акаўнт адразу ж атрымаў сотні важных фолавераў. Праз некалькі гадзін, 17 траўня, яго ўнеслі ў спіс афіцыйных акаўнтаў французскага ўрада. На гэтым этапе ўсё паверылі без найменшага сумневу, што акаўнт сапраўдны. І ў той момант у мяне былі дзве магчымасці. Раскрыць адразу ж, што гаворка ідзе пра фэйк, або зрабіць больш. Раніцай 18 траўня я абраў другі варыянт.

Еўрарадыё: Чаму пляцоўкай для тролінгу вы выбралі "Твітар"?

Тамаза Дэбенедэці: Ведаю па вопыце, што смерць добра "працуе" ў "Твітары".СМІ перадрукоўваюць з "Твітара" навіны пра смерць знакамітасцяў без аніякай праверкі. Аднак пасля многіх гадоў фальшывых навін я думаў, у гэты раз ніхто не пападзецца на гэты падман.

Быў упэўнены, што Алексіевіч заслугоўвае "Нобеля" больш за Муракамі

Еўрарадыё: Чаму на ролю "памерлай" знакамітасці вы выбралі менавіта Святлану Алексіевіч? Вы чыталі яе кнігі, сочыце за творчасцю?

Тамаза Дэбенедэці: Я абраў Святлану Алексіевіч, таму што новы міністр культуры Францыі ― яе выдавец, то бок навіна ад яе здалася б вартай даверу. Адразу скажу, што вельмі паважаю Алексіевіч. Я захоплена чытаў яе кнігі, і лічу яе выдатным прыкладам мужнасці і любові ў абароне свабоды. У 2015 годзе я за дзве гадзіны да абвяшчэння лаўрэата Нобелеўскай прэміі па літаратуры анансаваў яе перамогу. Я зрабіў гэта таму, што быў упэўнены, што яна выйграе, і што яна заслугоўвае гэтую прэмію больш за астатніх, уключаючы Харукі Муракамі.

Еўрарадыё: Вы разлічвалі, што так многа уплывовых СМІ праглынуць гэтую вашу містыфікацыю?

Тамаза Дэбенедэці: Я думаў, што газеты не пападуцца на гэты падман. Было на самай справе малаверагодна, што міністр, якога толькі што прызначылі, абвесціць навіну такой важнасці, выкарыстоўваючы "Твітар". Але я паспрабаваў. Неверагодна, але першай паверыла аўтарытэтная французская газета Le Figaro, якая заўсёды славілася ўважлівасцю ў праверцы навін.

Шмат гаворыцца пра вайну фальшывых навін, але падмануць СМІ ўсё яшчэ лёгка

Еўрарадыё: Раней вам ўдавалася правесці іх?

Тамаза Дэбенедэці: У адрозненне ад Guardian, New York Times або UsaToday, якія часам пападаліся на мае містыфікацыі, Le Figaro ніколі не перадрукоўвала мае фальшывыя навіны. Але на гэты раз яна неадкладна напісала пра смерць Алексіевіч, і на гэтую навіну зрэагавалі СМІ ўсёй Еўропы. Падцягнуліся партугальскія газеты, іспанскія, расійскія і многія іншыя. Тады я вырашыў напісаць твіт, дзе аб'яўляў пра тое, што з'яўляюся аўтарам фальшывай навіны і фальшывага акаўнта. І я вельмі ацаніў словы Алексіевіч пра тое, што гэта жарт.

Еўрарадыё: Ці лічыце вы, што менавіта інтэрнэт "забівае" журналістыку, якая ахвяруе факт-чэкінгам дзеля выйгрышу ў часе?

Тамаза Дэбенедэці: Думаю, што наступствы, якія мела гэтая фальшывая навіна, павінны прымусіць задумацца. У час, калі шмат гаворыцца пра вайну фальшывых навін, падмануць аўтарытэтныя СМІ, на жаль, усё яшчэ вельмі лёгка. Павінен сказаць, што да гэтага часу СМІ вельмі непадрыхтаваныя да выбару навін, да таго, каб адрозніць праўду ад хлусні.