Маоры пратэстуюць, а фіны і немцы расследуюць марскі сабатаж — #ІхНоравы

Маоры змагаюцца за свае правы ў Новай Зеландыі, краіны ЕС актыўна нарошчваюць узбраенні, Польшча запускае маштабную вакцынацыю ад поліяміэліту, а Фінляндыя і Нямеччына падазраюць сабатаж у пашкоджанні падводнага кабелю сувязі.

Пра ўсё гэта чытайце ў нашай традыцыйнай рубрыцы "Іх норавы", дзе мы расказваем пра самыя цікавыя сусветныя навіны.

У Новай Зеландыі адбылася гістарычная акцыя ў абарону правоў карэннага племені маоры

У сталіцы Новай Зеландыі Велінгтане прайшла гістарычная дэманстрацыя, якая сабрала больш за 35 тысяч чалавек. Удзельнікі выступілі супраць законапраекта, які ўносіць папраўкі ў прынцыпы Дамовы Вайтангі — ключавога пагаднення паміж маоры і брытанскімі каланізатарамі. Акцыя суправаджалася дэманстрацыяй маарыйскай культуры — нацыянальныя сцягі, выкананне песень і танцаў аб'ядналі пратэстоўцаў.

Крытыкі законапраекта сцвярджаюць, што ён аслабляе правы карэнных народаў, спрыяе кансалідацыі немаарыйскага насельніцтва і абвастрае дэбаты аб выкананні абяцанняў, дадзеных у дамове. Лідары маоры асудзілі каланіяльную несправядлівасць, падкрэсліўшы важнасць суверэнітэту і культурнага адраджэння.

Нягледзячы на нізкую верагоднасць прыняцця законапраекта, ён справакаваў маштабнае абмеркаванне пытанняў справядлівасці і нацыянальнай ідэнтычнасці ў сучаснай Новай Зеландыі. Акцыя паказала, наколькі востра стаяць тэмы правоў карэнных народаў і захавання гістарычных дамоўленасцяў.

Еўрасаюз запускае сумесныя праекты па распрацоўцы дронаў, ракет і ваенных караблёў

Краіны Еўрапейскага саюза заявілі пра планы аб'яднаць намаганні для распрацоўкі перадавых ваенных тэхналогій. Сярод прыярытэтных напрамкаў — сістэмы інтэграванай супрацьпаветранай і супрацьракетнай абароны, сродкі радыёэлектроннай барацьбы, баражыруючыя боепрыпасы і баявыя караблі новага пакалення.

Падпісанне палітычных пагадненняў па гэтых праектах адбудзецца 19 лістапада ў рамках ініцыятыў Еўрапейскага абароннага агенцтва (EDA). Як адзначыў кіраўнік EDA Іржы Шэдывы, гэтыя крокі накіраваныя на развіццё стратэгічных магчымасцяў ЕС для сцэнарыяў вайны высокай інтэнсіўнасці.

Нягледзячы на рост абаронных выдаткаў краін ЕС, якія ў 2024 годзе дасягнуць 326 млрд еўра (1,9% ВУП ЕС), нацыянальных намаганняў недастаткова для гарантавання бяспекі. Адмова ад поўнай залежнасці ад знешніх пастаўшчыкоў і ўмацаванне сумесных еўрапейскіх праектаў стане ключом да стварэння эфектыўных абаронных сістэм.

На мінулым тыдні Еўрапейская камісія ўжо зацвердзіла 300 млн еўра на пяць сумесных абаронных праектаў і прапанавала дадаткова вылучыць 1,5 млрд еўра на развіццё еўрапейскай абароннай прамысловасці.

Аднак для комплекснага абнаўлення інфраструктуры і стварэння паветранага шчыта ЕС спатрэбіцца да 700 млрд еўра ў бліжэйшыя 10 гадоў. 
 

Польшча праводзіць масавую вакцынацыю ад поліяміэліту

У сцёкавых водах Варшавы выявілі поліявірус, што вымусіла ўлады заклікаць да масавай вакцынацыі дзяцей. Галоўны санітарны інспектарат удакладніў, што наяўнасць віруса пакуль не сведчыць пра ўспышку захворвання, аднак невакцынаваныя дзеці знаходзяцца ў групе рызыкі. Маладзейшыя за 19 гадоў вакцынуюцца супраць поліяміэліту бясплатна.

Дадатковыя меры ўключаюць ўзмоцнены маніторынг сцёкавых вод і актуалізацыю дадзеных аб непрышчэпленых дзецях.

Поліяміэліт, хоць і працякае без сімптомаў у большасці заражаных, можа прывесці да цяжкіх ускладненняў, уключаючы параліч. Апошні выпадак захворвання ў Польшчы быў зафіксаваны ў 1984 годзе.

Ужо вакцынавана 86% дзяцей ва ўзросце трох гадоў, але ўлады імкнуцца дасягнуць узроўню ў 95% для прадухілення распаўсюджвання віруса. Рост антыпрышчэпкавых настрояў выклікае занепакоенасць у спецыялістаў аховы здароўя.

Фінляндыя і Германія расследуюць пашкоджанне падводнага кабелю сувязі

У Фінляндыі і Германіі пачалі расследаванні па факце пашкоджання падводнага кабелю сувязі, які злучае Фінляндыю з Эстоніяй, і тэлекамунікацыйнага кабелю паміж Швецыяй і Эстоніяй. Інцыдэнты, якія адбыліся ў Балтыйскім моры, разглядаюцца як магчымыя выпадкі сабатажу.

Паводле звестак нямецкіх уладаў, першы сігнал аб пашкоджанні кабелю быў зафіксаваны 8 лістапада. Гэта супала па часе з аналагічным інцыдэнтам на фінска-эстонскім участку.

Улады Фінляндыі ўжо адзначылі, што на месцы пашкоджання іх кабелю быў знойдзены след, пакінуты якарам, і вядуць расследаванне ў супрацоўніцтве з міжнароднымі партнёрамі.

Германія праводзіць абследаванне марскога дна з дапамогай спецыялізаваных судоў, каб усталяваць прыроду здарэння. Дачыненне трэціх бакоў, уключаючы магчымае ўмяшанне дзяржаў, не выключаецца.

Гэтыя інцыдэнты ўзмацнілі заклапочанасць з нагоды бяспекі крытычна важных падводных камунікацый у рэгіёне, асабліва ва ўмовах вайны ва Украіне.

Еўрапейскія краіны абмяркоўваюць меры па ўзмацненні кантролю і абароны такіх аб'ектаў, каб прадухіліць аналагічныя здарэнні ў будучыні.