Абсурдна, але зразумела. Міхась Зуй пра цэнзуру ў серыяле пра “Песняроў”

12/04/2023 - 16:24

Стваральнік "Песняроў" Уладзімір Мулявін / zviazda.by

Стваральнік "Песняроў" Уладзімір Мулявін / zviazda.by

“Зразумела, што такі дзіўны крок зрабілі не творцы фільма”, — каментуе Еўрарадыё акцёр-купалавец Міхась Зуй абсурдную сітуацыю вакол серыяла "За паўгадзіны да вясны" пра Уладзіміра Мулявіна і гурт "Песняры".

Днямі стала вядома, што з яго афішы прыбралі двух акцёраў — Дзмітрыя Есяневіча і Георгія Пятрэнку, а эпізоды з іх удзелам перамантавалі ці проста выразалі.

Есяневіч трапіў у “чорны” спіс беларускіх чыноўнікаў пасля таго, як разам з іншымі калегамі у 2020 годзе сышоў з Купалаўскага тэатра. У фільме ён выконваў ролю бубнача "Песняроў" Аляксандра Дзямешкі. Такім чынам гурт у біяграфічным кіно застаўся без музыкі, які задае рытм.

У інтэрв’ю Еўрарадыё Міхась Зуй разважае пра працу акцёраў у рэпрэсіўныя часы, іх удзел у расійскіх праектах і цану цэнзуры.

Абсурдна, але зразумела. Міхась Зуй пра цэнзуру ў серыяле пра “Песняроў”

Міхась Зуй / архіў акцёра

— Вядома, што ў гэтым серыяле здымаліся і іншыя купалаўцы, у тым ліку вы. Як вам сітуацыя?

— Так, здымаўся, але мая роля там была зусім невялікая. Нават не магу згадаць, ці былі ў мяне нейкія словы. Таму калі нехта вырашыць выпіліць мяне з гэтага фільма, можна зрабіць гэта без шкоды для сюжэта.

Для мяне гэта сітуацыя абсурдная, але зразумелая. Проста адна навіна з шэрагу іншых, часам бязглуздых навін з Беларусі, у якія цяжка паверыць, але яны ёсць.

Я не ведаю якасць гэтага фільма, якім ён атрымаўся, але ведаю, што акцёры вельмі сур’ёзна падыходзілі да працы, вывучалі матэрыял. Вядома, хацелася б, каб фільм пра “Песняроў” стваралі ў прынцыпе цалкам беларускія творцы, але вось не атрымалася.

Калі патрэбныя не проста добрыя акцёры, але і рэальныя траплянні ў вобразы рэальных людзей, праца над фільмам можа цягнуцца нават на некалькі гадоў. Ты мусіш добра ведаць свайго героя, напрыклад, калі граеш музыку, ты хаця б прыблізна, але павінен граць так, каб было падобна. Гэта вельмі вялікія намаганні.

Не ведаю, хто аддаў загад парэзаць фільм, але не думаю, што гэта па сваёй волі могуць зрабіць аўтары фільма, на які шукалі грошы, доўга здымалі і мантавалі.

— А раней вы сутыкаліся з цэнзурай падчас сваёй працы?

— Што да Купалаўскага тэатра, часам цэнзура яго кранала. Гэта датычыла, напрыклад, момантаў з’яўлення БЧБ-сцяга і герба “Пагоня”. Напрыклад, у нас быў спектакль “Пан Тадэвуш”. Там былі жаўнеры, і па нейкім загадзе з іх шчытоў давялося прыбраць “Пагоню”. З’яўленне гербаў іншых дзяржаў нікога нібыта не клапаціла.

Тое самае адбылося са спектаклем “Тутэйшыя”, у якім забаранілі паказваць БЧБ-сцяг.

Да нейкага часу можна жыць у ілюзіях, што ў дзяржаўнай установе Беларусі ты можаш хоць нейкай эзопавай мовай, але расказваць пра нашу сапраўдную культуру і гісторыю. Да пэўнага часу гэта сапраўды было магчыма, але цяпер мне абсалютна зразумела і відавочна: калі хочаш нешта рабіць — рабі сам. Напрыклад, мы робім ютуб-канал “ЧынЧынЧэнал”, самі сабе гаспадары, і там не можа быць ніякай цэнзуры, акрамя эстэтычнай. Бачу вось такое выйсце пакуль для беларусаў.

— Вяртаючыся да нашай сітуацыі, вы ўвогуле ўяўляеце фільм пра гурт без яго бубнача?

— Адна з праяваў абсурду. Людзі будуць смяяцца з гэтага. Я думаю, што мы дачакаемся часу, калі ўсіх запіляць назад, і можна будзе глядзець фільмы з усімі акцёрамі. І “Песняры” будуць з бубначом, а не без.