Як дабіцца поспеху без вышэйшай адукацыі? Натхняльныя гісторыі беларусаў

03/06/2024 - 12:23

Ці можна стаць паспяховым без адукацыі? / @rubanau_collage

Ці часта вам у дзяцінстве даводзілася чуць фразы накшталт "Добра вучыся, потым паступіш ва ўніверсітэт, а там і на працу добрую паклічуць"? З аднаго боку, парада мудрая. Але з іншага — можна ж дабіцца поспеху і без вышэйшай адукацыі! Праўда ж можна? Біл Гейтс і Стыў Джобс схлусіць не дадуць.

Але ці магчыма такое ў Беларусі? Яшчэ як! Мы адшукалі беларусаў без вышэйшай адукацыі, даведаліся, як ім жывецца без дыплома і ці патрэбны ён, каб стаць паспяховым.

Яўген, 31 год. "Дзякуй маме, што карміла мяне ўвесь гэты час"

У школе я быў не самым старанным у класе, хутка ўсё хапаў, але вучыўся не вельмі добра, асабліва ў старэйшых класах.

Любімымі прадметамі былі інфарматыка і англійская мова, таму вырашыў стаць праграмістам. Паступіў на платнае ў Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт на факультэт інфармацыйных тэхналогій.

Праграмаванне мне падабалася, але з іншымі прадметамі былі цяжкасці. У выніку адвучыўся год, здаў сесію, а там надышоў 2011-ы з яго з дэвальвацыяй, якой "не будзе". Кошт навучання вырас у два-тры разы, таму з універсітэтам давялося развітацца. Як высветлілася, назаўжды.

Пасля адлічэння куды мяне жыццё толькі не заносіла: працаваў на абутковай фабрыцы, у рэкламнай друкарні, прадаваў тэлефоны…

Праз 7 гадоў я неяк сеў і задумаўся пра свае перспектывы. Раптам успомніў, што калісьці мне падабалася праграмаванне. Ісці зноў ва ўнівер сэнсу асаблівага не было, і я вырашыў вучыцца самастойна.

Толкам я не ведаў, з чаго пачынаць, але склаў падрабязны план і нацэліўся на зарплату $1000 ўжо праз год. Памятаю, проста адкрыў YouTube і наткнуўся на знакаміты ўводны курс па праграмаванні CS50 ад Гарвардскага універсітэта, які вельмі мне дапамог у першы час.

Я прагледзеў тоны інфармацыі, вучыўся кожны дзень, без выходных, па 16 гадзін, прачытаў шмат кніг, прайшоў шмат бясплатных курсаў, рабіў свае праекты, выкладваў іх у інтэрнэт. І атрымліваў ад працэсу проста велізарнае задавальненне.

Тады нават вырашыў не стрыгчыся, пакуль не ўладкуюся на працу. Можна сказаць, стаў маньякам у праграмаванні. Дзякуй маме, што карміла мяне ўвесь гэты час, хоць ёй і не падабалася, што я не працую. У выніку я пачаў прымаць заказы на фрыланс, а першы заробак у $500 аддаў на ровар — ажыццявіў мару дзяцінства.

З таго часу прайшло 6 гадоў, я працую senior python-праграмістам у невялікім стартапе. Жыву ў Польшчы, зарабляю 6500 долараў, падарожнічаю па свеце і не планую на гэтым спыняцца.

Ні на адным з сумоўяў пра наяўнасць дыплома ў мяне не пыталі. Думаю, што ўсяму можна навучыцца самастойна, патрэбная толькі правільная матывацыя.

Анастасія, 28 гадоў. "Увогуле не шкадую, што мяне адлічылі"

Пасля школы я паступіла на бюджэт у адну з тэхнічных ВНУ Беларусі. Першы курс прайшоў спакойна, я добра вучылася, без праблем здала сесію і ў цэлым была ўсім задаволеная.

На другі год я пачала падпрацоўваць аператаркай кол-цэнтра. Сумяшчаць гэтую справу з навучаннем стала цяжкавата. Сяк-так здала зімовую сесію, а вось з летняй ужо былі проблемкі: схапіла дзве пераздачы і ледзь не вылецела з універа.

Але што не здарылася на другім курсе, здарылася на трэцім. Я не здала тры экзамены, і неўзабаве мяне адлічылі. Сама я не асабліва засмуцілася — больш перажывалі бацькі, для іх гэта была ганьба сям'і.

Пасля кол-цэнтра я паспела папрацаваць афіцыянткай і нават трохі ў "Макдональдсе". Нідзе не зарабляла больш за 900 рублёў.

Урэшце на параду свайго маладога чалавека я запісалася на курсы праграмавання ў Мінску. Я наогул не была ўпэўненая, што мне гэта трэба і што я дам рады.

Большую частку часу мы займаліся практыкай, рабілі свае праекты. Праз дзевяць месяцаў я атрымала сертыфікат пра заканчэнне курсаў і амаль адразу ж знайшла працу. Да ад'езду з Беларусі ўжо мела заробак, большы за $1000.

Незадоўга да пачатку вайны ва Украіне я прайшла сумоўе ў адну невялікую кампанію, якая пазней рэлакавала мяне з Беларусі.

Цяпер жыву ў адной з еўрапейскіх краін, атрымліваю прыкладна $3500 і ўвогуле не шкадую пра тое, што мяне адлічылі. Упэўненая, што далей — болей.

Мікіта Броўка, 30 гадоў. "Адвучыўшыся паўтара года, я ўжо быў больш паспяховы за тых, хто пазней скончыў універсітэт"

Гадоў у 13 я пачаў цікавіцца палітыкай, быў сябрам "Маладога фронту" і крыху пазней нават быў сведкам па крымінальным артыкуле. Прыкладна з таго часу я хацеў займацца чымсьці грамадска-палітычным. А яшчэ мне падабаўся бізнес.

У школе я вучыўся не вельмі, але даволі нядрэнна здаў на ЦТ гісторыю Беларусі і мову і ў 2010 годзе паступіў у педуніверсітэт на спецыяльнасць "Беларуская мова і літаратура/журналістыка".

У 2011 годзе я працаваў на акцыі, прымеркаванай да гадавіны "Плошчы-2010" у Мінску, там мяне затрымалі. Я атрымаў 10 сутак арышту, мяне спрабаваў вербаваць КДБшнік. Арышт акурат супаў з сесіяй ва ўніверы. Хоць я і хутка здаў усе залікі, на экзаменах мяне пачалі валіць. Апошні экзамен, які я нібыта не здаў, называўся "Практыка журналісцкай дзейнасці": забаўна, што з усёй групы па прафесіі рэальна працаваў толькі я адзін. Як я потым высветліў, выкладчыцу тады паставілі перад фактам: альбо яна мяне адлічвае, альбо яе звальняюць.

Пасля адлічэння я далей займаўся журналістыкай, мяне ўзялі ў штат, пазней я стаў рэдактарам сацыяльных сетак. У прынцыпе, адвучыўшыся паўтара года, я ўжо быў больш паспяховы за тых, хто пазней скончыў універсітэт.

Затым на адным з мерапрыемстваў, куды я прыйшоў падпрацаваць фатографам, я пазнаёміўся з Паўлам Белавусам, які прапанаваў мне працу ў "Арт Сядзібе". Мы запусцілі сайт, я стаў шэф-рэдактарам.

Пазней я быў адказным за правядзенне першага ў Беларусі Дня вышыванкі, нам удалося запусціць трэнд на беларускі арнамент. Так вышыванкі сталі папулярнымі, а пазней Павел Белавус прыдумаў ідэю крамы Symbal.by. Спачатку я працаваў на кіраўнічых пазіцыях, а пазней стаў адным з яго саўладальнікаў.

Зарабляў я прыкладна столькі ж, колькі кіраўнік сярэдняй кампаніі ў Беларусі. Працы хапала: многае даводзілася рабіць і кантраляваць самому, бо наняць профільнага супрацоўніка было дорага.

У цэлым не шкадую, што не атрымаў дыплома. За час, што не вучыўся, я змог зрабіць вельмі шмат важнага і карыснага. Займаў кіраўнічыя пасады, у мяне была праца, бізнес, машына.

Казаць, што вышэйшая адукацыя не патрэбная зусім, напэўна, нельга. Напрыклад, юрыст ці доктар наўрад ці змогуць працаваць без дыплома. Але ёсць і сферы, дзе досвед і веды наогул не сістэматызаваныя. У прыватнасці, бізнес. Ёсць толькі рэальныя людзі, якія самі дзеляцца сваім досвед. І ў гэтым выпадку я лічу наогул бессэнсоўным атрымліваць вышэйшую адукацыю.